Class 5

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 18 पैशांचे व्यवहार Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 18 पैशांचे व्यवहार

5th Standard Marathi Digest Chapter 18 पैशांचे व्यवहार Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
खालील चित्रांत पैशांचे व्यवहार कोणकोणत्या ठिकाणी झाले आहेत, ते लिहा.
उत्तरः

1. बँक कार्यालय
2. भाजी बाजार
3. वीज देयक केंद्र
4. पोस्ट कार्यालय
5. कपड्याचे दुकान
6. चप्पलचे दुकान
7. दूरध्वनी केंद्र

1. वरील चित्रांत दाखवलेल्या ठिकाणांना पालकांसोबत भेट दया. तेथे काय काय पाहिले ते वर्गात सांगा.

प्रश्न 1.
वरील चित्रांत दाखवलेल्या ठिकाणांना पालकांसोबत भेट दया. तेथे काय काय पाहिले ते वर्गात सांगा.

2. बँकेत चालणारे पैशांचे कोणतेही दोन व्यवहार सांगा.

प्रश्न 1.
बँकेत चालणारे पैशांचे कोणतेही दोन व्यवहार सांगा.

3. जोड्या जुळवा.

प्रश्न 1.
जोड्या जुळवा.

उत्तर:

4. दुकानात जा. खालील वस्तूंचे भाव माहित करून घ्या. किंमत लिहा.

प्रश्न 1.
दुकानात जा. खालील वस्तूंचे भाव माहित करून घ्या. किंमत लिहा.

उत्तरः

1. ₹ 40
2. ₹ 80
3. ₹ 12
4. ₹ 120
5. ₹ 350
6. ₹ 250

5. बँकेत चालणाऱ्या व्यवहारांपुढे (✓) अशी खूण करा. बँकेत होत नसलेल्या व्यवहारांपुढे (✗) अशी खूण करा.

प्रश्न 1.
बँकेत चालणाऱ्या व्यवहारांपुढे (✓) अशी खूण करा. बँकेत होत नसलेल्या व्यवहारांपुढे (✗) अशी खूण करा.
उत्तर:

1. पैसे भरणे [✓]
2. पैसे काढणे [✓]
3. पत्र टाकणे [✗]
4. चेक देणे [✓]
5. मनिऑर्डर करणे [✗]
6. विम्याची रक्कम भरणे [✗]
7. दागिने सुरक्षित ठेवणे [✓]
8. चेक वटवणे [✓]
9. वीज बिल भरणे [✗]
10. कर्ज घेणे [✓]
11. दागिने गहाण ठेवणे [✓]
12. मुदत ठेवीच्या योजना.[✓]

उपक्रम:

भाजी मंडईला भेट द्या. तेथे विकल्या जाणाऱ्या भाज्यांची यादी करा. भाज्यांचे प्रतिकिलो दर विचारा. ‘भाजी मंडई’ यावर पाच ते सात वाक्ये माहिती लिहा.

वाचू आणि हसू:

• सोनू: मिनू, माझ्या बाबांनी कालच ‘इनोव्हा कार’ घेतली. आता आमच्याकडे तीन गाड्या झाल्या.
• मिनू: अरे सोनू, माझ्या बाबांकडे कार, स्कूटर, रेल्वे, अगदी विमानसुद्धा आहे.
• सोनू: अरे वा! मग तर तू सगळ्याच वाहनांतून फिरली असशील!
• मिनू: नाही रे! माझ्या बाबांचं खेळण्यांचं दुकान आहे ना!

लिहा:

दिलेल्या अक्षरांपासून सुरू होणारे शब्द लिहा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 18 पैशांचे व्यवहार Additional Important Questions and Answers

खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
तुम्ही पैशांचे व्यवहार कोठे करता?
उत्तर:
दुकानात, बँकेत आम्ही पैशांचे व्यवहार करतो.

प्रश्न 2.
शाळा सुरू झाल्यावर तुम्ही कोणकोणत्या गोष्टी खरेदी करता?
उत्तर:
शाळा सुरू झाल्यावर आम्ही शाळोपयोगी वस्तू म्हणजेच दप्तर, पुस्तके, वह्या, गणवेश, कंपास, पेन, पेन्सिल, इत्यादी वस्तू खरेदी करतो.

प्रश्न 3.
घर खर्चामध्ये कोणकोणती बिले भरावी लागतात. त्यांपैकी कोणतीही चार लिहा.
उत्तर:
लाईटबिल, फोनबिल, दूधबिल, पेपरबिल इत्यादी.

प्रश्न 4.
तुम्ही कशाकशाची बचत करता ते लिहा. जसे – पाणी.
उत्तर:
अन्न, इंधन, वीज

प्रश्न 5.
बँकेत चालणारे पैशांचे कोणतेही दोन व्यवहार सांगा.
उत्तर:
1. पैसे भरणे
2. पैसे काढणे
3. चेक भरणे.

प्रश्न 6.
बँकेतील व्यवहाराविषयी पाच वाक्ये लिहा.
उत्तर:

1. बँकेत पैशाचे व्यवहार चालता
2. विविध प्रकारची कर्जे, हप्ते भरणे हे प्रामुख्याने तिथे चालते.
3. बचतीच्या दृष्टीने बँक महत्त्वाची आहे.
4. विविध प्रकारच्या बचत-योजना तिथे चालतात.
5. पैसे भरणे – काढणे, किमती व दागिने – वस्तू, कागदपत्रे इ.साठी बँक उपयोगी पडते.

प्रश्न 7.
दिलेल्या अक्षरांपासून सुरू होणारे शब्द लिहा.
उत्तरः

पैशांचे व्यवहार Summary in Marathi

पाठ्यपरिचय:

‘पैशांचे व्यवहार’ या पाठात पैशांचा व्यवहार कुठे कुठे केला जातो, ते चित्ररूपाने दाखवले आहे.

Balbharti Maharashtra Board Class 5 Maths Solutions Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 56 Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 56

Question 1.
Use a letter for ‘any number’ and write the following properties in short.

(1) The sum of any number and zero is the number itself.
Answer:
a + 0 = a

(2) The product of any two numbers and the product obtained after changing the order of those numbers is the same.
Answer:
a x b = b x a

(3) The product of any number and zero is zero.
Answer:
a x 0 = 0

Question 2.
Write the following properties in words :

(1) m – 0 = m
Answer:
Subtracting zero from any number, gives the number itself.

(2) n ÷ 1 = n
Answer:
Dividing any number by 1, gives the number itself.

Preparation for Algebra Problem Set 56 Additional Important Questions and Answers

Use a letter for any number and write the following properties in short.

Question 1.
The product of any number and 1 is the number itself.
Answer:
a x 1 = a

Question 2.
The division of any two different numbers and the divisions obtained after changing the order of those numbers is not the same.
Answer:
a ÷ b ≠ b + a

Write the following properties in words:

Question 1.
p x 0 = 0
Answer:
The product of any number and zero is zero.

(4) a + b = b + a
Answer:
The sum of any two numbers and the sum obtained after changing the order of these numbers is the same.

Using brackets write three pairs of numbers whose

(1) Sum is 9
Answer:
5 + 4 = 9,
7 + 2 = 9,
8 + 1 = 9

(2) difference is 9
Answer:
12 – 3 = 9,
11 – 2 = 9,
10 – 1 = 9

(3) multiplication is 16 and
Answer:
4 x 4 = 16,
8 x 2 = 16,
16 x 1 = 16

(4) division is 16.
Answer:
32 ÷ 2 = 16,
48 ÷ 3 = 16,
64 ÷ 4 = 16,

Fill in the blanks.

(1) 4 + 2 = 7 – ……….
(2) 4 + 2 = 3 x ……….
(3) 4 + 2 = 12 ÷ ……….
Answer:
(1) 1
(2) 2
(3) 2

Match the columns:

(A)

Answer:
(1 – c),
(2 – a),
(3-d),
(4-b)

(B)

Answer:
(1-d),
(2 – c),
(3 – a),
(4 – b)

Say whether right or wrong.

(1) (6 + 5) = (5 + 6)
(2) (8 + 5) > 10
(3) (8 + 5) < 10
(4) 108 > 108
(5) 108 = 108
(6) 108 < 108
(7) (6 x 3) = (20 – 2)
(8) 40 + 8 > 5
(9) (3 x 7) = (7 x 3)
(10) (5 + 0) = (5 x 1)
(11) (6 + 5) = 10
(12) (30 + 5) < (30 – 25)
Answer:
Right : (1), (2), (5), (7), (9), (10)
Wrong : (3), (4), (6), (8), (11), (12)

Fill in the blanks with the right symbol from <, > or =

(1) (24 ÷ 5) ……… (9 – 5)
(2) (4 + 2) ……… (5 x 1)
(3) (7 x 3) ……… (20 + 2)
(4) (8 x 2) (5 x 3)
(5) (5 x 6) ……… (25 + 5)
(6) (6 x 7) (9 x 5)
Answer:
(1) =
(2) >
(3) <
(4) >
(5) =
(6) <

Fill in the blanks in the expressions with the proper numbers.

(1) (4 x 4) = (………. x 2)
(2) (2 x 7) > (4 x ……….)
(3) (30 + 5) < ( x 3)
(4) (5 + 0)> (4 x ……….)
(5) (36 +3) = ( + )
(6) (9 – ……….) < (4 + 1)
(7) (8 + 9) < (3 x ……….)
(8) (0 + 3) > (4 x ……….)
(9) (28 ÷ 2) = (7 x ……….)
Answer:
(1) 8
(2) 3
(3) 9
(4) 1
(5) 7 + 5
(6) 5,
(7) 6
(8) 0
(9) 2

Use a letter for any number and write the following properties in short:

(1) Dividing zero by any non zero number is zero.
Answer:
0 + a = 0

(2) The difference of any two different numbers and the difference obtained after changing the order of those numbers is not same.
Answer:
a – b ≠ b – a

(3) Dividing non zero number by itself gives us 1.
Answer:
a ÷ a = 1

Write the followîng properties in words:

(1) a x 1 = a
Answer:
The product of any number and 1 is the number itself.

(2) a – a = 0
Answer:
Difference of the same two numbers is zero.

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 17 आमची सहल Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 17 आमची सहल

5th Standard Marathi Digest Chapter 17 आमची सहल Textbook Questions and Answers

1. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न (अ)
मुलांची सहल कोठे गेली होती?
उत्तर:
मुलांची सहल गावच्या आमराईमध्ये गेली होती.

प्रश्न (आ)
सहलीला जाताना मुलांनी सोबत काय काय नेले होते?
उत्तर:
सहलीला जाताना मुलांनी जेवणाचे डबे व पाण्याच्या बाटल्या सोबत नेल्या होत्या.

प्रश्न (इ)
बाईंनी आमराईचा कोणता अर्थ सांगितला?
उत्तर:
जिथे आंब्याची अनेक झाडे लावून ती जोपासलेली असतात, त्याला आमराई म्हणतात, असा बाईंनी आमराईचा अर्थ सांगितला.

प्रश्न (ई)
आमराईमध्ये मुले कोणते खेळ खेळली?
उत्तर:
आमराईमध्ये मुले लपाछपी, शिवणापाणी, ऊनसावली असे खेळ खेळली.

2. ऊनसावली, शिवणापाणी यांसारखे तुम्ही कोणते खेळ खेळता त्यांची माहिती सांगा.

प्रश्न 1.
ऊनसावली, शिवणापाणी यांसारखे तुम्ही कोणते खेळ खेळता त्यांची माहिती सांगा.
उत्तरः
लगोरी, आंधळी कोशींबीर असे खेळ खेळतो. आंधळी कोशींबीर – एका मुलाच्या डोळ्यावर पट्टी बांधून त्याला इतर खेळाडूंना पकडण्यास सांगण्यात येते. याला आंधळी कोशींबीर असे म्हणतात. इंग्लीश मध्ये याला Hide and Sick असे म्हणतात.

3. तुमच्या घरी आंबा व कैरी यांपासून कोणकोणते पदार्थ बनवतात.

प्रश्न 1.
तुमच्या घरी आंबा व कैरी यांपासून कोणकोणते पदार्थ बनवतात.
उत्तर:

1. आंब्याचा मुरंबा
2. चुंदा
3. लोणचे
4. मँगो आईस्क्रीम
5. पन्हे
6. कैरीची चटणी.

4. तुम्ही सहलीसाठी गेलेल्या ठिकाणाचे वर्णन वर्गात सांगा.

प्रश्न 1.
तुम्ही सहलीसाठी गेलेल्या ठिकाणाचे वर्णन वर्गात सांगा.

प्रश्न 2.
वाचा व लिहा.

प्रश्न 3.
खाली दिलेली वाक्ये वाचा व दिलेल्या चाररेघांमध्ये वळणदार अक्षरांत लिहा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 17 आमची सहल Additional Important Questions and Answers

प्रश्न 1.
एका शब्दात उत्तरे लिहा.

1. मुलांनी कशाचा चट्टामट्टा केला?
2. मुले घरी केव्हा परतली?
3. रस्त्यावर काय पडली होती?
4. सगळे एकत्र जेवले यासाठी कोणता शब्द वापरला आहे?

उत्तर:

1. कैऱ्यांचा
2. संध्याकाळी
3. सावली
4. सहभोजन

प्रश्न 2.
कंसातील योग्य शब्द निवडून विधाने पूर्ण करा.
(सायंकाळी, दाट, आमराईमध्ये, दाट, आनंदाने)

1. आमची सहल गावच्या गेली होती.
2. झाडांची ……………… सावली रस्त्यावर पडली होती.
3. पक्षी ………………………. उडत होते.
4. ………………………. आम्ही घरी परतलो.
5. राई म्हणजे .झाडी.

उत्तर:

1. आमराईमध्ये
2. दाट
3. आनंदाने
4. सायंकाळी
5. दाट

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
रस्त्याने जाताना बाईंनी कशाची माहिती सांगितली?
उत्तरः
रस्त्याने जाताना बाईंनी विविध झाडांची माहिती सांगितली.

प्रश्न 2.
कोणकोणते पक्षी झाडांवर बसले हाते?
उत्तरः
पोपट, कोकीळ, चिमण्या, कावळे, साळुक्या हे पक्षी झाडांवर बसले होते.

प्रश्न 3.
सहलीहून आल्यावरसुद्धा मुलांना कसे वाटत होते?
उत्तरः
सहलीहून आल्यावरसुद्धा मुलांना खूप उत्साही, आनंदी व ताजेतवाने वाटत होते.

प्रश्न 4.
बाईंनी मुलांना कशातला फरक सांगितला?
उत्तर:
बाईंनी मुलांना कैरी व आंबा यांतील फरक सांगितला.

प्रश्न 5.
कच्च्या कैरीपासून काय काय करतात?
उत्तर:
कच्च्या कैरीपासून पन्हे, लोणचे, मोरंबा, चटणी इ. तयार करतात.

प्रश्न 6.
आंब्यापासून काय काय तयार करतात?
उत्तर:
आंब्यापासून आमरस, आमपोळी, जॅम, आंब्याचे सांदण इ. तयार करतात.

प्रश्न 7.
रिकाम्या जागा भरा.

1. आम्ही रमतगमत झाडांचे ……………….. ” करत चाललो होतो.
2. वाऱ्याने पडलेल्या ………… गोळा केल्या.
3. आम्हाला खूप ………………….. ” , आनंदी व . वाटत होते.
4. तेथे …………. खूप झाडे होती.
5. चित्रकलेचे ……….. बरोबर घ्यायला सांगितले होते.
6. त्याचा चालला होता.
7. आम्ही …………. केले.

उत्तरः

1. निरीक्षण
2. कैऱ्या
3. उत्साही, ताजेतवाने
4. आंब्याची
5. साहित्य
6. किलबिलाट
7. सहभोजन

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
मुलांनी कोणकोणती चित्रे काढली?
उत्तर:
आंब्याच्या झाडावर पोपट आंबा खातो, कैऱ्यांनी लगडलेले आंब्याचे झाड, खूप पक्षी बसलेले आंब्याचे झाड, आमराई, कैऱ्या गोळा करणारी मुले, खेळणारी मुले अशी विविध प्रकारची चित्रे मुलांनी काढली.

प्रश्न 2.
मुलांनी आमराईत कोणकोणती मजा केली?
उत्तरः
मुलांनी आमराईत वेगवेगळ्या प्रकारचे खेळ खेळले. वाऱ्याने पडलेल्या कैऱ्या गोळा करून त्या खाल्ल्या. सहभोजन केले. वेगवेगळ्या प्रकारची चित्रेही काढली. पक्ष्यांची किलबिल ऐकली. निसर्गसौंदर्याचा आनंद घेतला, अशाप्रकारे मुलांनी आमराईत मजा केली.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

प्रश्न 1.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. सहल
2. रस्ता
3. मुलगा
4. सकाळ
5. आनंद
6. वारा
7. पोपट
8. घर
9. दिवस
10. उत्साही
11. फरक
12. थकवा

उत्तर:

1. पर्यटन
2. मार्ग
3. बालक
4. प्रभात
5. हर्ष
6. पवन, वायू
7. राघू
8. सदन
9. दिन
10. आनंदी
11. भेद
12. अशक्तपणा

प्रश्न 2.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. गाव
2. दाट
3. सावली
4. सकाळ
5. आनंद
6. दिवस
7. उत्साही
8. फरक
9. उलट
10. लांब
11. आंबट

उत्तर:

1. शहर
2. विरळ
3. ऊन
4. संध्याकाळ
5. दु:ख
6. रात्र
7. अनुत्साही, निरुत्साही
8. साम्य
9. सुलट
10. जवळ
11. गोड

प्रश्न 3.
लिंग बदला.

1. बाई
2. मुले.
3. पोपट
4. कोकीळ
5. कावळी
6. शिक्षक
7. डबा

उत्तर:

1. गुरुजी
2. मुली
3. मैना
4. कोकीळा
5. कावळा,
6. शिक्षिका
7. डबी

प्रश्न 4.
वचन बदला.

1. सहल
2. झाड
3. रस्ता
4. पक्षी
5. आंबा
6. चित्र
7. सावली
8. कैऱ्या
9. चित्रे
10. डबे
11. बाटल्या
12. आमराई
13. नाव

उत्तर:

1. सहली
2. झाडे
3. रस्ते
4. पक्षी
5. आंबे
6. चित्र
7. सावल्या
8. कैरी
9. चित्र
10. डबा
11. बाटली
12. आमराया
13. नावे

उतारा वाचून त्याखाली दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
सर्वांनी सहलीला कुठे जाण्याचे ठरवले?
उत्तर:
सर्वांनी सहलीला महाबळेश्वरला जाण्याचे ठरवले.

प्रश्न 2.
सहलीला कोणकोण आले होते?
उत्तर:
सहलीला वर्ग मित्र, मैत्रिणी, शिक्षक सर्व आले होते.

प्रश्न 3.
महाबळेश्वर येथे कोणकोणते पॉईंट बघितले?
उत्तर:
महाबळेश्वर येथे सनराईज पॉईंट, मंकी पॉईंट, एको पॉईंट, सनसेट पॉईंट इ. पॉईंट पाहिले.

प्रश्न 4.
कोणत्या नद्यांचे दर्शन घेतले?
उत्तर:
महाराष्ट्रातील कृष्णा व कोयना या नदयांचे दर्शन घेतले.

प्रश्न 5.
महाबळेश्वरला कोणते मंदिर पाहिले?
उत्तर:
महाबळेश्वरला कृष्णामाईचे रमणीय मंदिर पाहिले.

प्रश्न 6.
सहलीला कोणत्या तलावात बोटीने जलविहार केला?
उत्तर:
सहलीला वैण्णा तलावात बोटीने जलविहार केला.

आमची सहल Summary in Marathi

पदयपरिचय:

शाळेची सहल गावाच्या आमराईमध्ये गेली होती. सहलीला केलेल्या मजेचे वर्णन प्रस्तुत पाठात केले आहे.

शब्दार्थ:

1. सहल – पर्यटन (a trip)
2. गाव – ग्राम (a village)
3. आमराई – आंब्यांच्या झाडांची बाग (meango grove)
4. दाट – घनदाट, खूप झाडी (thick, dense)
5. सावली – छाया (shadow)
6. रमतगमत – मजा करत (enjoying)
7. लपाछपी – (hide and sick)
8. कैरी – कच्चा आंबा (a raw mango)
9. आंबा – पिकलेला आंबा (a ripe mango)
10. सहभोजन – एकत्र जेवणे (eating food together)
11. फरक – भेद (difference)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 12 बोलावे कसे Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 12 बोलावे कसे?

5th Standard Marathi Digest Chapter 12 बोलावे कसे Textbook Questions and Answers
1. अशा वेळी तुम्ही काय कराल, ते लिहा.

प्रश्न (अ)
तुम्ही प्रवास करताना एखादी वृद्ध व्यक्ती बसमध्ये उभी आहे.
उत्तर:
स्वत:ची जागा तिला बसायला देऊ.

प्रश्न (आ)
लहान मूल कडेवर घेऊन एक काकू बसमध्ये उभ्या आहेत.
उत्तर:
स्वत:ची जागा तिला बसायला देऊ.

प्रश्न (इ)
तुमच्या घरच्या फोनवर अनोळखी व्यक्तीचा फोन आला आहे.
उत्तर:
नम्रपणे त्या व्यक्तीला ‘तुम्ही चुकीचा नंबर लावला आहे’ असं सांगू.

प्रश्न (ई)
एखादी अनोळखी व्यक्ती पत्ता शोधत तुमच्या घरी आली आहे.
उत्तर:
त्या व्यक्तीला योग्य त्या ठिकाणाची माहिती देऊ.

प्रश्न (उ)
तुमच्या शाळेतील एखादा अपंग विद्यार्थी तुमच्या घराजवळ राहतो.
उत्तर:
त्याला सोबत घेऊनच शाळेत येऊ.

2. खालील रकाने वाचा व शिक्षकांच्या मदतीने समजून घ्या.

प्रश्न 1.
खालील रकाने वाचा व शिक्षकांच्या मदतीने समजून घ्या.

व्यक्ती, वस्तू, गुण यांच्या नावांना ‘नाम’ असे म्हणतात..

3. खालील वाक्यांतील ‘नामे ओळखा’ व लिहा.

प्रश्न 1.
खालील वाक्यांतील ‘नामे ओळखा’ व लिहा.

1. हॅलो काका; मी संजू बोलतोय.
2. आजी, तुम्ही या जागेवर बसा.
3. दिनेश हा गुणी मुलगा आहे.

उत्तर:

1. नाम – काका, संजू
2. नाम – आजी
3. नाम – दिनेश

4. खालील वाक्यांत योग्य नामे लिहा.

प्रश्न 1.
खालील वाक्यांत योग्य नामे लिहा.
1. …………………….. माझा जिवलग मित्र आहे.
2. माझ्या दप्तरात …………………. “या वस्तू आहेत.
उत्तरः
1. महेश
2. पुस्तक, वही, कंपासपेटी

5. खालील गोलातील शब्दांना शेजारच्या माळेतील योग्य मणी लावा व नवीन शब्द तयार करा.

प्रश्न 1.
खालील गोलातील शब्दांना शेजारच्या माळेतील योग्य मणी लावा व नवीन शब्द तयार करा.
उदा. ओला – ओलावा

उत्तर:

1. लहान + पण – लहानपण
2. चपळ + ताई – चपळाई
3. मोठे + पण – मोठेपण

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 12 बोलावे कसे Additional Important Questions and Answers

1. खालील प्रश्नांची उत्तरे एका वाक्यात लिहा.

प्रश्न 1.
पहिल्या प्रसंगात संभाषण कोणामध्ये चालू होते?
उत्तर:
पहिल्या प्रसंगात संभाषण संजू व अंजू यांच्यामध्ये चालू होते.

प्रश्न 2.
संजू फोनवरच्या व्यक्तीला काय संबोधतो?
उत्तर:
संजू फोनवरच्या व्यक्तीला ‘काका’ संबोधतो.

प्रश्न 3.
चुकीचा फोन लागल्यावर संजू काय करतो?
उत्तर:
चुकीचा फोन लागल्यावर संजू झटकन फोन ठेवतो.

प्रश्न 4.
संजूच्या हातून कोणती चूक झाली?
उत्तर:
संजूकडून चुकीच्या क्रमांकावर फोन लावला गेला, ही चूक झाली.

प्रश्न 5.
अंजू, संजूला कशाप्रकारे समजावते?
उत्तर:
चुकीचा नंबर लावल्यावर ‘मला माफ करा, चुकून तुमचा नंबर लागला’ असं नम्रपणे म्हणायला हवं अशाप्रकारे अंजू संजूला समजावते.

प्रश्न 6.
दुसरा प्रसंग कुठला आहे?
उत्तर:
दुसरा प्रसंग बसमधील आहे.

प्रश्न 7.
दिनेशच्या अगदी शेजारी कोण उभे आहे?
उत्तर:
दिनेशच्या अगदी शेजारी आजी उभ्या आहेत.

प्रश्न 8.
दिनेश आपल्या जागेवरून का उठला?
उत्तर:
त्याच्या शेजारी एक आजी उभ्या होत्या. त्यांना बसायला मिळावे म्हणून दिनेश आपल्या जागेवरून उठला.

प्रश्न 9.
आजीने दिनूचे कौतुक कोणत्या शब्दात केले?
उत्तर:
आजीने दिनूचे कौतुक ‘गुणी मुलगा’ या शब्दात केले.

प्रश्न 10.
दिनेशच्या मते, सर्वांचं कर्तव्य काय आहे?
उत्तर:
दिनेशच्या मते, वृद्ध व्यक्तींना बस, रेल्वेमध्ये बसण्यास जागा देणं, हे सर्वांचं कर्तव्य आहे.

प्रश्न 11.
दिनेशचे कौतुक कोणाला वाटले?
उत्तर:
दिनेशचे कौतुक आजीला वाटले.

2. खालील वाक्ये कोणी कोणास म्हटली आहेत?

प्रश्न 1.
“संजू, तू चुकीचा नंबर लावला होतास.”
उत्तर:
अंजू, संजूला म्हणाली.

प्रश्न 2.
“आजी तुम्ही या जागेवर बसा.”
उत्तर:
दिनेश आजीला (बसमधील) म्हणाला.

प्रश्न 3.
“किती गुणी मुलगा आहेस तू”
उत्तरः
आजी, दिनेशला म्हणाल्या.

प्रश्न 4.
मोलकरणीच्या मुलाला खूप शिकायचं आहे.
उत्तर:
आम्ही त्याला अभ्यासात मदत करू; तसेच फी भरण्यास हातभार लावू.

प्रश्न 5.
खालील समानार्थी शब्दांच्या जोड्या जुळवा.

उत्तरः

प्रश्न 6.
खालील विरुद्धार्थी शब्दांच्या जोड्या जुळवा.

उत्तरः

व्याकरण व भाषाभ्यास:

प्रश्न 1.
खालील वाक्यांतील ‘नामे ओळखा’ व लिहा.

1. घर सुंदर आहे.
2. मी आज बसने प्रवास केला.
3. माझी आजी गावाला राहते.
4. आमची शाळा मोठी आहे.
5. विदयार्थी वाचन करतात.
6. आंबा फळांचा राजा आहे.
7. मी मुंबईला राहतो.
8. मुले अभ्यास करतात.
9. आई पेरू कापते.

उत्तर:

1. नाम – घर
2. नाम – बस
3. नाम – आजी, गाव
4. नाम – शाळा
5. नाम – वाचन; विदयार्थी
6. नाम – आंबा, फळ
7. नाम – मुंबई
8. नाम – मुले
9. नाम – आई, पेरू.

प्रश्न 2.
खालील वाक्यांत योग्य नामे लिहा.

1. ……………………. फळांचा राजा आहे.
2. …………………… सर्व ‘बापू’ म्हणतात.
3. ………………….कडू आहे.
4. ……………………. थंड हवेचे ठिकाण आहे.

उत्तरः

1. आंबा
2. गांधीजींना
3. कारल
4. महाबळेश्वर

बोलावे कसे Summary in Marathi

पाठ्यपरिचय:

‘बोलावे कसे?’ या पाठात पहिल्या प्रसंगात फोन केल्यावर समोरच्या व्यक्तीशी कसे बोलायचे ते सांगितले आहे व वृद्धांना मदत करणे, हे आपले कर्तव्य आहे हे दुसऱ्या प्रसंगात सांगितले आहे.

शब्दार्थ:

1. दिवस – दिन (a day)
2. झटकन – लगेच (quickly)
3. नम्र – विनयशील (polite, humble)
4. शेजारी – जवळच (closed)
5. जागा – स्थान (place)
6. गुणी – चांगला (virtuous)
7. कर्तव्य – कार्य (duty)
8. चुकिया – (wrong)
9. आजी – म्हतारी स्त्री पाठाप्रमाणे (grand mother)
10. प्रसंग – दृश्य (scene)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 14 चित्रसंदेश Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 14 चित्रसंदेश

5th Standard Marathi Digest Chapter 14 चित्रसंदेश Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
पाहा. सांगा.

उत्तर:
चित्र 1 – ट्रेन अथवा बस ही आपली नव्हे तर सार्वजनिक मालमत्ता आहे. तिची स्वच्छता हे आपले कर्तव्य आहे. थुकण्याने अनेक प्रकारचे रोग पसरतात. तेव्हा धुंकू नका.
चित्र 2 – रेल्वे रूळ ओलांडणे हे नियमाविरूद्ध आहे. त्याने स्वत:च्याच जीवाला धोका आहे; असे करू नका.
चित्र 3 – चालत्या ट्रेनमध्ये चढणे वा उतरणे म्हणजे आपल्याच जीवाशी खेळ करणे. असे केल्याने आपले किंमती आयुष्य आपणच संपवू, असे करू नका.
चित्र 4 – कोणतेही ज्वलनशील पदार्थ प्रवासात बाळगणे म्हणजे आगीला निमंत्रण देणे. आगीपासून स्वत:चा व इतरांचाही जीव/ प्राण वाचवा.

1. बसमधील सूचना व संदेशांचे वाचन करा.

प्रश्न 1.
बसमधील सूचना व संदेशांचे वाचन करा.

2. सार्वजनिक ठिकाणी लिहिलेल्या सूचना वाचा. त्या वहीत लिहा. वर्गात वाचून दाखवा.

प्रश्न 2.
सार्वजनिक ठिकाणी लिहिलेल्या सूचना वाचा. त्या वहीत लिहा. वर्गात वाचून दाखवा.
उत्तर:
1. पाण्याचा न्हास करी जीवनाचा हास.
2. रूळ ओलांडू नका, आयुष्य संपवू नका.

3. वर्गात भिंतीवर लिहिता येतील अशा सूचना तयार करा.

प्रश्न 3.
वर्गात भिंतीवर लिहिता येतील अशा सूचना तयार करा.
उत्तर:

1. दररोज वर्ग स्वच्छ करावा.
2. कचरा कचराकुंडीतच टाकावा.
3. फळा दररोज स्वच्छ करावा.
4. बाकावर व वर्गातील भिंतीवर लिहू नये.
5. वर्गात शांतता राखावी.

4. काही लोक सूचनांप्रमाणे वागत नाहीत. ते तसे का वागत नसावेत? आपसात चर्चा करा.

प्रश्न 1.
काही लोक सूचनांप्रमाणे वागत नाहीत. ते तसे का वागत नसावेत? आपसात चर्चा करा.
उत्तर:
काही लोक सूचनांप्रमाणे वागत नाहीत, कारण त्या लोकांना सार्वजनिक मालमत्तेबद्दल काळजी नसते. आपल्या जीवाचीही ते पर्वा करत नाहीत ही माणसे सर्वस्वी बेजबाबदार असतात.

5. तुमच्या शाळेत कोणकोणत्या ठिकाणी सूचना लिहाव्या लागतील, ती ठिकाणे ठरवा. तेथे लिहायच्यासूचना मित्रांशी चर्चा करून तयार करा.

प्रश्न 1.
तुमच्या शाळेत कोणकोणत्या ठिकाणी सूचना लिहाव्या लागतील, ती ठिकाणे ठरवा. तेथे लिहायच्यासूचना मित्रांशी चर्चा करून तयार करा.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 14 चित्रसंदेश Additional Important Questions and Answers

एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
चालत्या वाहनाविषयी काय सांगितले आहे?
उत्तर:
चालत्या वाहनात घाईघाईने चढू किंवा उतरू नये.

प्रश्न 2.
चालत्या वाहनातून प्रवास करताना कोणती खबरदारी घ्यावी?
उत्तर:
चालत्या वाहनातून हात बाहेर काढू नये व डोकावून पाहू नये ही खबरदारी घ्यावी.

प्रश्न 3.
प्रस्तुत पाठात कोणते दोन महत्त्वाचे संदेश दिले आहेत?
उत्तर:
1. विनातिकीट प्रवास करणे हा गुन्हा आहे.
2. मनाचा ब्रेक उत्तम ब्रेक.

प्रश्न 4.
कोणत्याही वाहनात काहीही खाल्ल्यास कचरा कुठे टाकावा?
उत्तर:
वाहनात काहीही खाल्ल्यास कचरा पुन्हा पिशवीत साठवावा व नंतर तो कचराकुंडीत टाकावा.

प्रश्न 5.
तुमचा मित्र वारंवार बसमधून हात बाहेर काढत असल्यास तुम्ही काय कराल?
उत्तर:
त्याला समजावू व तसे करण्यापासून थांबवू. त्याचे काय परिणाम होतील ते समजावू.

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
‘चित्रसंदेश’ या पाठात जी चित्रे दिली आहेत त्या चित्रांमधून कोणत्या सूचना व संदेश दिला आहे हे लिहा.
उत्तरः
‘चित्रसंदेश’ या पाठात जी चित्रे दिली आहेत, त्यात बसमधून बाहेर थुकू नये व बसमध्ये कचरा टाकू नये असा संदेश आहे. सार्वजिनक मालमत्तेचे नुकसान होईल असे वागू नये. त्याचप्रमाणे चालत्या वाहनात चढणे, उतरणे अथवा हात बाहेर काढणे यांमुळे आपल्या जीवाला धोका आहे, असे सांगितले आहे.

प्रश्न 2.
तुम्ही शाळेच्या बसमधून प्रवास करताना कोणती काळजी घ्याल?
उत्तरः
आम्ही शाळेच्या बसमधून प्रवास करताना खिडकीतून हात व डोकं बाहेर काढणार नाही. बसमध्ये दंगा-मस्ती करणार नाही.

प्रश्न 3.
तुम्ही कोणकोणत्या वाहनांनी प्रवास केला आहे?
उत्तर:
आम्ही बस, रिक्क्षा, टॅक्सी, सायकल, मोटरसायकल, आगगाडी, बोट, जहाज या वाहनांनी प्रवास केला आहे.

प्रश्न 4.
वाहन चालवताना पाळावयाच्या नियमांबाबत सूचना लिहा.
उत्तर:

1. सीटबेल्ट लावा.
2. गाडी चालवताना मोबाईलवर बोलू नका.
3. ज्वलनशील पदार्थ गाडीत बाळगू नका.
4. मोटरसायकल चालवताना हेल्मेट घाला.
5. सिग्नल तोडू नका.

प्रश्न 5.
योग्य सूचनेसमोर (✓) अशी खूण करा.
उत्तरः

1. चारचाकी चालताना सीट बेल्ट लावावा. [✓]
2. बागेतील फुले तोडू नयेत. [✓]
3. कचरा कचरांकुडींच्या बाहेर टाकावा. [×]
4. वर्गाच्या भिंतीवर, बाकांवर, पेनाने लिहावे. [×]
5. रस्त्याच्या मधोमध चालावे. [×]
6. सार्वजनिक ठिकाणी थुकू नये. [✓]
7. शाळेच्या आवारात फेरीवाल्यांना येण्यास मनाई आहे. [✓]
8. विनातिकीट प्रवास करणे गुन्हा आहे. [✓]
9. पाण्याचा वापर करून झाल्यावर नळ तसाच चालू ठेवावा. [×]
10. घराबरोबरच आपला परिसरही स्वच्छ ठेवावा. [✓]

चित्रसंदेश Summary in Marathi

पाठ्यपरिचय:

चित्रसंदेश या पाठात सार्वजनिक ठिकाणी, सार्वजनिक वाहनातून प्रवास करताना कोणत्या गोष्टींचे पालन करावे, हे चित्रांसहित सूचना देऊन सांगितले आहे.

शब्दार्थ:

1. धुंकणे – थुकी बाहेर टाकणे (to spit out)
2. कचरा – केर (garbage)
3. वाहन – प्रवासाचे साधन (vehicle)
4. घाईघाईने – त्वरेने (hurriedly)
5. धोक्याचे – भयावह (dangerous)
6. प्रवास – पर्यटन, सफर (a journey)
7. गुन्हा – अपराध (an offence, a crime)
8. मन – चित्त (mind)
9. उत्तम – अत्यंत चांगले, उत्कृष्ट (Best, excellent)

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 13 अनुभव – १ Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 13 अनुभव – १

5th Standard Marathi Digest Chapter 13 अनुभव – १ Textbook Questions and Answers

1. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न (अ)
मारियाच्या घराला कुलूप का होते?
उत्तर:
मारियाचे आईबाबा लग्नाला गेले होते, म्हणून तिच्या दाराला कुलूप होते.

प्रश्न (आ)
मारियाने दारे, खिडक्या का बंद केल्या?
उत्तर:
ढगांच्या गडगडाटासह व विजांच्या कडकडाटासह धोधो पाऊस कोसळू लागला, म्हणून मारियाने दारे, खिडक्या बंद केल्या.

प्रश्न (इ)
पानांआड लपलेले पक्षी केव्हा बाहेर आले?
उत्तर:
पाऊस कमी झाल्यावर पानांआड लपलेले पक्षी बाहेर आले.

प्रश्न (ई)
मारिया आईला का बिलगली?
उत्तर:
आईची वाट पाहत मारिया कंटाळलेली होती, म्हणून आईला पाहाताक्षणीच मारिया आईला बिलगली.

2. जोड्या जुळवा.

प्रश्न 1.
जोड्या जुळवा.

उत्तर:

3. वाचा. सांगा. लिहा.

प्रश्न 1.
वाचा. सांगा. लिहा.
(अ) शब्दांची पुनरावृत्ती झालेले शब्द. उदा., धाड्धाड्.
(आ) नादमय शब्द. उदा., कडकडाट, गडगडाट. यांसारखे तुम्हांला माहीत असलेले शब्द सांगा.

4. खालील शब्द वाचा व पाहून तसेच लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्द वाचा व पाहून तसेच लिहा.
(अ) घड्याळ
(आ) खिडक्या
(इ) हळूहळू
(ई) गुणगुणू
(उ) रिमझिम
(ऊ) खळखळाट
उत्तर:
(अ) दार
(आ) खिडकी

5. रिकाम्या जागी विरुद्धार्थी शब्द लिहून वाक्ये पूर्ण लिहा.

प्रश्न (अ)
पाऊस सुरू झाला.
उत्तर:
पाऊस बंद झाला.

प्रश्न (आ)
मारिया सावकाश दाराकडे गेली.
उत्तर:
मारिया भरभर दाराकडे गेली.

6. खालील शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

प्रश्न 1.
खालील शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द लिहा.
(अ) चढणे ×
(आ) आठवणे ×
(इ) उंच ×
(ई) बाहेर ×
(उ) स्वच्छ ×
(ऊ) थांबणे ×
उत्तर:
(अ) उतरणे
(आ) विसरणे
(इ) ठेंगणे
(ई) आत
(उ) अस्वच्छ
(ऊ) चालणे

7. पावसाळ्यातील तुमचा अनुभव सांगा.

8. पावसाळ्यात तुम्ही आरोग्याविषयी कोणती काळजी घ्याल?

9. खाली दोन प्रकारचे शब्दसमूह दिलेले आहेत, ते वाचा. कोणत्या शब्दसमूहांचा अर्थ कळतो व कोणत्या शब्दांवरून कळतो ते समजून घ्या.

मागील तक्त्यातील दुसऱ्या शब्दसमूहांत कोणती क्रिया झाली हे दाखवणारे शब्द दिले आहेत. उदा., उघडले, बंद केल्या, बिलगली. क्रिया सांगणाऱ्या या शब्दांमुळे वाक्यांचा अर्थ कळतो. या शब्दांना क्रियापद म्हणतात.

10. खालील शब्दसमूह वाचून त्यातील क्रियापदे ओळखा.

प्रश्न 1.
खालील शब्दसमूह वाचून त्यातील क्रियापदे ओळखा.
(अ) पक्षी बाहेर आले.
(आ) मारियाने आकाशाकडे पाहिले.
(इ) दारावरची बेल वाजली.
(ई) मारिया पळत दाराकडे गेली.
(उ) तिने गणवेश बदलला.
उत्तर:
(अ) आले
(आ) पाहिले
(इ) वाजली
(ई) गेली
(उ) बदलला

11. क्रियापदे घालून वाक्ये पूर्ण करा.

प्रश्न 1.
क्रियापदे घालून वाक्ये पूर्ण करा.
(अ) मारिया घरी ……………..
(आ) मारिया कविता गुणगुणू …………………..
(इ) मी चेंडू ……………………
(ई) ताई पुस्तक ………………….
(उ) मारियाने दार ………………..
उत्तरः
(अ) आली
(आ) लागली
(इ) टाकला
(ई) वाचते
(उ) उघडले

12. खालील शब्द वाचा, त्या शब्दांत आलेली ‘र’ ची रूपे शोधा. शिक्षकांच्या मदतीने समजून घ्या.

प्रश्न 1.
खालील शब्द वाचा, त्या शब्दांत आलेली ‘र’ ची रूपे शोधा. शिक्षकांच्या मदतीने समजून घ्या.
उत्तरः
(अ) सूर्य = स + ऊ + र्रय
(आ) पर्वत = प + र् + व + त
(इ) चंद्र- च + न + द + र् – (र)
(ई) समुद्र = स + म + उ + द् + र्
(उ) कैऱ्या = क + अ + र् + य + आ
(ऊ) पऱ्या = प + र् + या
(ए) प्राणी = प + र् + आ + ण + ई (र)
(ऐ) प्रकाश = प + र् + क + आ + श
(ओ) महाराष्ट्र = म + ह + आ + र + आ + ष + ट् + र् (र)
(औ) ट्रक = ट + र् + क

उपक्रम:

पावसाबरोबर आलेले शब्द वाचा. त्या शब्दांचा उपयोग करून वाक्ये सांगा.
उदा., पावसाची बुरबुर सुरू झाली.

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 13 अनुभव – १ Additional Important Questions and Answers

1. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
उन्हाने ग्रासल्यावर सगळेजण आतुरतेने कशाची वाट पाहतात?
उत्तर:
उन्होने ग्रासल्यावर सगळेजण पावसाची आतुरतेने वाट पाहतात.

प्रश्न 2.
मारियाने दुपारी शाळेतून घरी आल्यावर काय केले?
उत्तर:
मारियाने दुपारी शाळेतून आल्यावर खिडक्या उघडल्या, गणवेश बदलला व हातपाय धुतले.

प्रश्न 3.
मारियाचे आई, बाबा कुठे गेले होते?
उत्तर:
मारियाचे आई, बाबा लग्नाला गेले होते.

प्रश्न 4.
खुर्चीत बसल्या बसल्या मारियाला काय आठवू लागले?
उत्तर:
खुर्चीत बसल्या बसल्या मारियाला पावसाच्या कविता आठवू लागल्या.

प्रश्न 5.
पानांआड बसलेले पक्षी बाहेर येऊन काय करू लागले?
उत्तर:
पानांआड बसलेले पक्षी बाहेर येऊन पंखांची फडफड करू लागले.

प्रश्न 6.
सगळीकडे कसे वातावरण होते?
उत्तरः
सगळीकडे स्वच्छ, सुंदर वातावरण होते.

प्रश्न 7.
आईने कुणाला जवळ घेतले?
उत्तर:
आईने मारियाला जवळ घेतले.

प्रश्न 8.
मारियाचे लक्ष कुठे गेले?
उत्तर:
मारियाचे लक्ष घड्याळाकडे गेले.

प्रश्न 9.
कुणाला पाहून मारियाला आनंद झाला?
उत्तर:
आईला पाहून मारियाला आनंद झाला.

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
पाऊस पडण्याआधी वातावरणात कोणते बदल होतात?
उत्तर:
थंडगार वारा वाहू लागतो, आभाळात काळ्या ढगांची गर्दी होते, ढगांचा गडगडाट व विजांचा कडकडाट सुरू होतो, पाऊस पडण्याआधी वातावरणात हे बदल होतात.

प्रश्न 2.
तुम्ही कधी तुमच्या घराच्या खिडकीतून पावसाळ्यातील वातावरणाचा अनुभव घेतला आहे का?
उत्तर:
हो, आम्ही पहिल्या पावसाची चातकासारखी वाट पाहत असतो; त्यावेळी मातीचा धुरळा उडतो. वातावरणात थंडपणा येतो. लहान लहान पाखरे हवेत फिरू लागतात. काळ्या ढगांची गर्दी होते. गडगडाट व वीजांसह पावसाचे आगमन होते. मातीचा सुवास मन प्रसन्न करतो.

प्रश्न 3.
पावसाळ्यात तुम्ही आरोग्याविषयी कोणती काळजी घेता?
उत्तर:
1. पावसाळ्यात आम्ही पाणी उकळून पितो.
2. पावसाळ्यात पावसात भिजू नये यासाठी छत्री किंवा रेनकोटचा वापर करतो.
3. पावसाळ्यात शक्यतोवर बाहेर अन्नपदार्थ खाणे टाळतो.

प्रश्न 4.
पावसाबरोबर आलेले शब्द वाचा. त्या शब्दांचा उपयोग करून वाक्ये सांगा.

उत्तर:

1. पानावर टपटपणाऱ्या पावसाचा आवाज येत होता.
2. काल रात्रीपासूनच मुसळधार पावसाला सुरुवात झाली.
3. पावसाची बुरबुर सुरू झाली.
4. जोरदार पावसाने शेतकरीवर्ग खूश झाला.
5. तलाव क्षेत्रात दमदार पाऊस झाला.
6. दिवसभर रिमझिम पाऊस पडत होता.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

अधोरेखित शब्दांचे विरुद्धार्थी शब्द लिहून वाक्य पुन्हा लिहा.

प्रश्न 1.
राम स्वच्छ कपडे घालतो.
उत्तर:
राम घाणेरडे कपडे घालतो.

प्रश्न 2.
गणपत झाडावर चढला.
उत्तर:
गणपत झाडावरून उतरला.

प्रश्न 3.
शिक्षकांनी प्रश्न विचारले.
उत्तर:
शिक्षकांनी उत्तर विचारले.

प्रश्न 4.
मुले अंधारात खेळत होती.
उत्तर:
मुले उजेडात खेळत होती.

प्रश्न 5.
पूर्वी लोकांनी गरिबीत दिवस काढले.
उत्तर:
पूर्वी लोकांनी श्रीमंतीत दिवस काढले.

शब्द शुद्ध करून लिहा.

प्रश्न 1.
शब्द शुद्ध करून लिहा.

1. दूपार
2. कुलुप
3. पाणि
4. सवच्छ
5. गरदी
6. उशिर
7. सूंदर
8. उन
9. वीज
10. पशी

उत्तर:

1. दुपार
2. कुलूप
3. पाणी
4. स्वच्छ
5. गर्दी
6. उशीर
7. सुंदर
8. ऊन
9. विज
10. पक्षी

प्रश्न 2.
वचन बदला.

1. घर
2. कुलूप
3. दारे
4. झाड
5. पान
6. पंख
7. कविता

उत्तर:

1. घरे
2. कुलुपे
3. घड्याळे
4. झाडे
5. पाने
6. पंख

प्रश्न 3.
लिंग बदला.

1. आई
2. पक्षी
3. मुलगी

उत्तरः

1. बाबा
2. पक्षिण
3. मुलगा

प्रश्न 4.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. दुपार
2. खिडकी
3. दार
4. लग्न
5. उशीर
6. जवळ
7. आवाज
8. पाऊस
9. पाणी
10. पंख
11. पान
12. ऊन
13. पान

उत्तर:

1. मध्यान्ह
2. गवाक्ष
3. दरवाजा
4. विवाह
5. विलंब
6. निकट
7. ध्वनी
8. वर्षा
9. जल, नीर
10. पर
11. पर्ण
12. सूर्यप्रकाश
13. पर्ण

प्रश्न 5.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. उघड
2. लक्ष
3. कमी
4. उशीर
5. ऊन
6. कंटाळा
7. विचार
8. स्वच्छ

उत्तर:

1. बंद
2. दुर्लक्ष
3. जास्त
4. लवकर
5. सावली
6. उत्साह
7. अविचार
8. अस्वच्छ

प्रश्न 6.
क्रियापदे घालून वाक्ये पूर्ण करा.

1. गणेश शाळेत ………………..
2. आम्ही अभ्यास ………………..
3. उदया ते सहलीला ………………..
4. गाडी 5 वाजता …………………….
5. पाऊस पडू …………………….

उत्तरः

1. गेला
2. करतो
3. जातील
4. येईल
5. लागला

अनुभव – १ Summary in Marathi

पदयपरिचय:

‘अनुभव’ या पाठात मारिया या लहान मुलीने घेतलेला पावसाळ्याचा अनुभव वर्णन केला आहे. एकटेपणा व निसर्गाचा लहरीपणा, सौंदर्य हे सारे घटक या पाठात आले आहेत.

शब्दार्थ:

1. दुपारी – मध्यान्ह (afternoon)
2. कुलूप – दरवाजा बंद करण्याचे साधन (a lock)
3. गणवेश – शाळेत घालण्याचा पोशाख (uniform)
4. वारा – समीर (wind)
5. गडगडाट – मेघगर्जना (thundering)
6. उशीर – वेळाने (late)
7. रिमझिम – पावसाच्या सतत पडणाऱ्या सरी (drizzling)
8. लख्ख उन – (bright sunlight)
9. बिलगणे – चिकटणे, खेटणे (to cling too closely)
10. गुणगुणणे – हलक्या आवाजात गाणे (to huma tune)
11. पंख – पर (wings)
12. धो धो पाऊस – (heavy rain)

Balbharti Maharashtra Board Class 5 Maths Solutions Chapter 15 Patterns Problem Set 53 Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions Chapter 15 Patterns Problem Set 53

Question 1.
Find the square numbers from the list given below.
5, 9, 12, 16, 50, 60, 64, 72, 80, 81
Answer:
9,16, 64, 81, 4, 25, 49 are square numbers.

Question 2.
Which are the triangular numbers in the given list?
3, 6, 8, 9, 12, 15, 16, 20, 21, 42
Answer:
3, 6, 15, 21, 28, 10, 45, 55 are triangular numbers.

Question 3.
Name a number which is square as well as triangular.
Answer:
36 is square as well as triangular number.

Question 4.
If 4 is the first square number, which is the tenth one?
Answer:
121 is the tenth square number.

Question 5.
If 3 is the first triangular number, which is the tenth one?
Answer:
66 is the tenth triangular number.

Think about it.

• How will you decide if a given number is a square number?
• How will you decide if a given number is a triangular number?
• How many square numbers do you think there are?
• How many triangular numbers do you think there are?

Activity

Make a collection of pictures in which you can see square or triangular numbers.

Patterns in floor tiles

The tiles in each picture below form a specific pattern. Observe that there is no gap or open ground between two tiles.

On a large piece of card sheet, draw several shapes like the one shown alongside. Colour half of them. Cut them all out and separate them.

One pattern made of these shapes is shown alongside. Make some other patterns of your own.

Cut out many pieces of each of the shapes shown alongside. Join them in a pattern like floor tiles.

Note the pattern and complete the design.

Make your own shapes and use them to make patterns for sari and shawl borders, etc.

Perimeter and Area Problem Set 49 Additional Important Questions and Answers

Solve the following :

Question 1.
If 4 is the first square number which is the eighth one?
Answer:
81 is the eighth square number.

Question 2.
If 3 is the first triangular number which is the eighth one?
Answer:
45 is the eighth triangular number.

Question 3.
Classify the following into square numbers and triangular numbers.
3, 4, 9,10,15,16; 45, 49, 64, 66, 81, 91
Answer:
Square Numbers : 4, 9,16, 49, 64, 81
Triangular Numbers : 3, 10, 15, 45, 66, 91

Question 4.
Find out the numbers which are neither square nor triangular numbers from the following.
4, 5, 6, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 25, 26, 27, 28.
Answer:
5, 8 14, 26 and 27

Question 5.
(1) If 4 is the first square number, which is the fifth one?
(2) If 3 is the first triangular number, which is the sixth one?
(3) Write all the square numbers between 20 and 80.
(4) Write all the triangular numbers between 20 and 80.
(5) Write the greatest two-digit square numbers as well as triangular numbers.
(6) Write the next three square numbers, 36, 49, 64,…….,
(7) Write the next three triangular numbers 36, 45, 55,
Answer:
(1) 36
(2) 28
(3) 25, 36, 49, 64
(4) 21, 28, 36, 45, 55, 66, 78
(5) 81, 91
(6) 81, 100, 121
(7) 66, 78, 91

Question 6.
Match the columns

Answer:
(1 – c),
(2 – a),
(3 – d),
(4 – b).

Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 11 इंधनबचत Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 11 इंधनबचत

5th Standard Marathi Digest Chapter 11 इंधनबचत Textbook Questions and Answers

1. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न (अ)
हा संवाद कोठे झाला?
उत्तरः
हा संवाद स्वयंपाकघरात झाला.

प्रश्न (आ)
संवादात किती पात्रे आहेत?
उत्तरः
या संवादात दोन पात्रे आहेत.

प्रश्न (इ)
दिनूला कशाचे महत्त्व पटले?
उत्तरः
दिनूच्या इंधन बचतीचे महत्त्व पटले.

2. खालील चित्रे पाहा त्याखालील वाक्ये वाचा. इंधन बचतीचे आणखी मार्ग सांगा.

प्रश्न 1.
खालील चित्रे पाहा त्याखालील वाक्ये वाचा. इंधन बचतीचे आणखी मार्ग सांगा.


उत्तर:
इंधन बचतीचे मार्गः

1. पाणी तापवण्यासाठी सौरउर्जेचा वापर करा.
2. बायोगॅसचा इंधन म्हणून वापर करा.
3. अन्न प्रेशर कुकरमध्ये शिजवा.
4. जवळपास जायचे असल्यास व घाई नसल्यास कुठल्याही वाहनाने न जाता चालत जा.
5. भाजी शिजवताना भांड्यावर झाकण ठेवा.
6. बाहेर जाताना व रात्री झोपताना गॅसच्या सिलिंडरचे बटण बंद करा.

3. खालील साधने ओळखा. ही साधने वापरण्यासाठी कोणते इंधन लागते? यांपैकी कोणते साधन वापरल्यामुळे सर्वांत जास्त इंधनबचत होते ते घरी चर्चा करून सांगा.

प्रश्न 1.
खालील साधने ओळखा. ही साधने वापरण्यासाठी कोणते इंधन लागते? यांपैकी कोणते साधन वापरल्यामुळे सर्वांत जास्त इंधनबचत होते ते घरी चर्चा करून सांगा.

उत्तर:
यांपैकी सौरपेटी व बायोगॅस संयंत्र वापरल्यास सर्वात जास्त इंधन बचत होते.

वाचू आणि हसू.

सनी: आई, बाढदिवसाला मी तुला आरसा देणार आहे.
आई: अरे सनी, पण आपल्याकडे आहे ना आरसा!
सनी: अगं आई, तो मघाशीच माझ्याकडून फुटला ना!

Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 11 इंधनबचत Additional Important Questions and Answers

प्रश्न 1.
खालील प्रश्नांची उत्तरे एका शब्दात लिहा.

1. इंधन म्हणजे काय?
2. इंधनाशिवाय चालणारे दुचाकी वहान कोणते?
3. पूर्वी आगगाडी कशावर चालत असे?
4. पूर्वी लोकं जेवण कशावर बनवत असत?
5. Solar Energy ला मराठीत काय म्हणतात?

उत्तरः

1. जळण
2. सायकल
3. कोळशावर
4. चुलीवर
5. सौर उर्जा

1. खालील प्रश्नांची उत्तरे एका वाक्यात लिहा.

प्रश्न 1.
कोणाची आई आजारी होती?
उत्तरः
दिनूची आई आजारी होती.

प्रश्न 2.
दिनू आईसाठी काय बनवत होता?
उत्तरः
दिनू आईसाठी चहा बनवत होता.

प्रश्न 3.
दिनूच्या वर्गमैत्रिणीचे नाव काय होते?
उत्तरः
दिनूच्या वर्गमैत्रिणीचे नाव फातिमा होते.

प्रश्न 4.
फातिमाने कशासाठी नकार दिला?
उत्तरः
फातिमाने चहा घेण्यासाठी नकार दिला.

प्रश्न 5.
योग्य गोष्टींसमोर (✓) अशी खूण व अयोग्य गोष्टींसमोर (✗) अशी खूण करा.
उत्तरः

1. झाडे तोडणे [✗]
2. सायकलवरून प्रवास करणे [✓]
3. कारखान्यातील धूर हवेत सोडणे [✗]
4. बायोगॅसचा इंधन म्हणून वापर करणे [✓]
5. पाणी तापवण्यासाठी बंबाचा उपयोग करणे [✓]
6. अन्न शिजविण्यासाठी सौरचूल वापरू नये [✗]

प्रश्न 6.
खालील चित्रे पहा व योग्य जोड्या लावा.

उत्तरः
(1 – क) (2 – ड) (3 – ब) (4 – अ)

थोडक्यात उत्तरे लिहा.

प्रश्न 1.
फातिमाने दिनूला इंधनाची बचत कशी करायला सांगितली?
उत्तरः
एक कप चहासाठी जर मोठ्या पातेल्याऐवजी लहान पातेले घेतले तर पाणी लवकर उकळते आणि गॅसचीही बचत होते, चहाही लवकर होतो, असे म्हणून फातिमाने दिनूला इंधनाची बचत करायला सांगितली.

प्रश्न 2.
तुमची आई घरात इंधनाची बचत कशाप्रकारे करते ते लिहा.
उत्तरः
आई वरण भात करताना प्रेशर कुकरचा वापर करते. भाजी शिजवताना भांड्यावर झाकण ठेवून त्यावर पाणी ठेवते. उगाचच गॅस चालू ठेवत नाही. बाहेर जाताना व रात्री झोपताना गॅसच्या सिलेंडरचे बटण बंद करते.

व्याकरण व भाषाभ्यास:

प्रश्न 1.
समानार्थी शब्द लिहा.

1. आई
2. दार
3. छोटं
4. पाणी
5. इंधन
6. लक्ष

उत्तर:

1. माता
2. दरवाजा
3. लहान
4. जल
5. सरपण
6. ध्यान

प्रश्न 2.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

1. आजारी
2. उघड
3. बिघाड
4. छोटा
5. लक्ष

उत्तर:

1. निरोगी
2. बंद
3. दुरुस्ती
4. मोठा
5. दुर्लक्ष

प्रश्न 3.
वचन बदला.

1. स्वयंपाकघर
2. दार
3. घर
4. पातेली

उत्तर:

1. स्वयंपाकघरे
2. दारे
3. घरे
4. पातेल

प्रश्न 4.
लिंग बदला.

1. आई
2. वर्गमैत्रिण
3. मुलगा

उत्तर:

1. वडील
2. वर्गमित्र
3. मुलगी

इंधनबचत S-ummary in Marathi

पाठ्यपरिचय:

‘इंधन बचत’ या पाठात दिनूची वर्गमैत्रीण फातिमा त्याला इंधनबचतीचे महत्त्व व इंधनाची बचत कशाप्रकारे करायची ते समजावून सांगत आहे.

शब्दार्थ:

1. इंधन – जळण (fuel)
2. चहा – एक प्रकारचे पेय (tea)
3. पातेले – लहान आकाराचे भांडे (a small utensil)
4. आजारी – रुग्ण (sick)
5. दार – दरवजा (door)
6. वर्गमैत्रीण – वर्गातील मैत्रीण (a classmate)
7. घर – सदन (home)
8. उकळणे – कढवणे (to boil)
9. समजणे – आकलन (to understand)
10. लक्षात येणे – समजणे (to realise)
11. ओतणे – (to pour)
12. स्वयंपाकघर – स्वयंपाकाची खोली (kitchen)

Balbharti Maharashtra Board Class 5 Maths Solutions Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 54 Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions Chapter 16 Preparation for Algebra Problem Set 54

Question 1.
Using brackets, write three pairs of numbers whose sum is 13. Use them to write three equalities.
Answer:
(7 + 6), (8 + 5), (9 + 4). since 7 + 6
= 13,8 + 5
= 13, 9 + 4
= 13.

(7 + 6)
= (8 + 5), (7 + 6)
= (9 + 4) or (8 + 5)
= (9 + 4).

Question 2.
Find four pairs of numbers, one for each of addition, subtraction, multiplication and division that make the number 18. Write the equalities for each of them.
Answer:
(9 + 9), (20 – 2), (9 x 2), (36 ÷ 2).
since 9 + 9
= 18, 20 – 2
= 18, 9 x 2
= 18 and 36 + 2
= 18, so (9 + 9)
= (20 – 2)
= (9 x 2)
= (36 ÷ 2).

Inequality
The values of 7 + 5 and 7 × 5 are 12 and 35 respectively. It means that they are not equal. To represent ‘not equal’, the symbol ‘≠’ is used.

To show that (7 + 5) and (7 × 5) are not equal, we write (7 + 5) ≠ (7 × 5) in short.

This kind of representation is called an ‘inequality’.

(9 – 5) ≠ (15 ÷ 3) means that the expressions (9 – 5) and (15 ÷ 3) are not equal.

If two expressions are not equal, one of them is greater or smaller than the other.

To show greater or lesser values, we use the symbols ‘<’ and ‘>’. Therefore, these symbols can also be used to show inequalities.

The value of (9 – 5) is 4 and the value of (15 ÷ 3) is 5. 4 < 5, so the relation between (9 – 5) and (15 ÷ 3) can be shown as (9 – 5) < (15 ÷ 3) or (15 ÷ 3) > (9 – 5).

Fill in the boxes between the expressions with <, = or > as required.

(1) (9 + 8) [ ] (30 ÷ 2)
9 + 8 = 17,
30 ÷ 2 = 15
17 > 15
Therefore (9 + 8) [ > ] (30 ÷ 2)

(2) (16 × 3) (4 × 12)
16 × 3 = 48,
4 × 12 = 48,
48 = 48
Therefore (16 × 3) [ = ] (4 × 12)

(3) (16 – 5) [ ] (2 × 7)
16 – 5 = 11,
2 × 7 = 14,
11 < 14
Therefore (16 – 5) [ < ] (2 × 7)

Write a number in the box that will make this statement correct.
(1) (7 × 2) = ( [ ] – 6)

The value of the expression 7 × 2 is 14, so the number in the box has to be one that gives 14 when 6 is subtracted from it. Subtracting 6 from 20 gives us 14.

Therefore (7 × 2) = ( [ 20 ] – 6 )
(2) (24 ÷ 3) < (5 + [ ] )
The value of the expression 24 ÷ 3 is 8, so the number in the box has to be such that when it is added to 5, the sum is greater than 8.

Now, 5 + 1 = 6, 5 + 2 = 7, 5 + 3 = 8. So the number in the box has to be greater than 3.

Therefore, writing any number like 4, 5, 6 … onwards will do. It means that this problem has several answers. (24 ÷ 3) < (5 + [ 4 ] ) is one among many answers. Even if that is true, writing only one answer will be enough to complete this statement.

Preparation for Algebra Problem Set 54 Additional Important Questions and Answers

Question 1.
Fill in the blanks.
(1) 7 + 3 = …………….. – ……………..
(2) 7 + 3 = …………….. x ……………..
(3) 7 + 3 = …………….. + ……………..
Answer:
(1) 7 + 3 = 10 and 12 – 2 = 10 or 15 – 5 = 10
(2) 7 + 3 = 10 and 10 x 1 = 10 or 5 x 2 = 10
(3) 7 + 3 = 10 and 20 + 2 = 10 or 30 + 3 = 10

Question 2.
Write the proper number in the box.
(1) 7 + 8 = 10 + [ ]
(2) 7 + 8 = 20 – [ ]
(3) 7 + 8 = 30 + [ ]
(4) 7 + 8 = 5 x [ ]
Answer:
(1) 7 + 8 = 15 so, 10 + [ ] = 15.
∴ [ ] = 15 – 10 = 5

(2) 7 + 8 = 15 s0, 20 – [ ] = 15.
∴[ ] = 20 – 15 = 5

(3) 7 + 8 = 15 so, 30 + [ ] = 15.
∴ [ ] = 30 + 15 = 2

(4) 7 + 8 = 15 so, 5 x [ ] = 15.
∴[ ] = 15 + 5 = 3

Balbharti Maharashtra Board Class 5 Maths Solutions Chapter 14 Pictographs Problem Set 52 Textbook Exercise Important Questions and Answers.

Maharashtra State Board Class 5 Maths Solutions Chapter 14 Pictographs Problem Set 52

Question 1.
Stocks of various types of grains stored in a warehouse are as given below. Make a pictograph based on the information given.

Answer:
Scale :1 picture = 8 sacks

Question 2.
Information about the various types of vehicles in Wadgaon is given below. Make a pictograph for this data.

Answer:

Question 3.
The numbers of the various books kept in a cupboard in the school library are given below. Make a pictograph showing the information given.

Answer:

Activity
Collect information based on the points given below and make a pictograph for each.

• Which crops are grown on the farms owned by students in your class? (Vegetables, grains, pulses, fruits, etc.)
• Which storybooks do your classmates like? (fairytales, stories about kings and queens, historical stories, stories about saints, picture stories, etc.)
• What do your classmates want to be when they grow up ? (doctor, teacher, farmer, engineer, officer, etc.)

Perimeter and Area Problem Set 49 Additional Important Questions and Answers

Solve the following

Question 1.
Information regarding the number of pages of novel book read in different days by Rosi are as follows. Make a pictograph showing the information given.

Question 2.
Different types of currency notes had with Shamin are as follows. Make a pictograph showing the information given.

Question 3.
Different types of colour of scooters sold by a merchant are as follows. Make a pictograph showing the data given.

Question 4.
Ajhount of sales of goods in rupees for the first four days of a week are as follows. Make a pictograph from the information given below.

Answer:
(1) All the given numbers can be divided by 2, 5, and 10. 1 picture of 10 pages will be convenient scale so 6 pictures for 60 pages. 4 pictures for 40, 3 for 30 and 2 for 20.
(2) All the given numbers can divided by 2 only, so 1 picture for 2 notes will be the scale. So, 4 pictures for notes of ? 500, 5 for ? 100 notes, 3 for ? 50 and 2 for ? 10.
(3) All given numbers are divisible by 3, so 1 picture for 3 scooters will be the scale. So, 2 pictures for white, 3 for Red, 4 for Black and 1 pictures for Yellow.
(4) All the given numbers can be divided by 2, 5,10, 25 and 50. So, 1 picture for 50 rupees will be convenient scale. So, draw 3 pictures for Monday, 4 for Tuesday, 5 for Wednesday and 2 for Thursday.
(5) Number of books are multiples of 50. Therefore Take number of pictures = 5,4,2, 1, 3 respectively.